Czy Rada Ministrów powinna współpracować z Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie bezpieczeństwa i obronności państwa?

18 lutego 2025 r. w porządku obrad Rady Ministrów znalazł się projekt ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw (UD130), którego wnioskodawcą jest Minister – Członek Rady Ministrów Maciej Berek, a jedną ze zmian jest wyeliminowanie przedstawiciela Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z posiedzeń stałego komitetu, komitetu Rady Ministrów oraz Rady Ministrów, na którym rozpatrywane są sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa – Dr n. pr. Marek Woch Ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl

Autor: Dr n. pr. Marek Woch
Ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl

18 lutego 2025 r. w porządku obrad Rady Ministrów znalazł się projekt ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw (UD130), którego wnioskodawcą jest Minister – Członek Rady Ministrów Maciej Berek, a jedną ze zmian jest wyeliminowanie przedstawiciela Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z posiedzeń stałego komitetu, komitetu Rady Ministrów oraz Rady Ministrów, na którym rozpatrywane są sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa – Dr n. pr. Marek Woch Ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl

Co zaproponowano:

Zdaniem wnioskodawcy proponowane zmiany w art. 12 ust. 3 i art. 22 ust. 1b ustawy o Radzie Ministrów mają na celu „uelastycznienie” udziału przedstawiciela Prezydenta RP w rządowym procesie legislacyjnym.

Art. 12 ust. 3:

  • Uchylenie: Proponuje się uchylenie tego ustępu, który stanowi obecnie:
    „W posiedzeniu stałego komitetu lub komitetu Rady Ministrów, na którym rozpatrywane są sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa, bierze udział przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”.

Art. 22 ust. 1b:

  • Zmiana: Zamiast obowiązkowego udziału przedstawiciela Prezydenta RP, proponuje się możliwość zapraszania go na posiedzenia Rady Ministrów.

Uzasadnienie zmian według wnioskodawcy:

  • Zasada podziału władz: Podkreśla się, że zasada ta odnosi się do relacji między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a nie do relacji między organami w ramach jednej władzy, (np. Sejmem i Senatem). Współpraca między Radą Ministrów a Prezydentem RP nie jest objęta zakresem art. 10 Konstytucji.
  • Kompetencje Prezydenta: Konstytucja nie przyznaje Prezydentowi RP prawa do udziału w posiedzeniach Rady Ministrów, stałego komitetu i komitetów Rady Ministrów (art. 144 ust. 3).
  • Współpraca w ramach władzy wykonawczej: Konstytucja przewiduje inne formy współpracy, takie jak Rada Gabinetowa (art. 141 ust. 1) oraz możliwość powoływania przez Prezydenta osób z administracji rządowej do Rady Bezpieczeństwa Narodowego.
  • Odpowiedzialność polityczna: Rada Ministrów ponosi odpowiedzialność polityczną przed Sejmem, w przeciwieństwie do Prezydenta.

Zmiany:

Obecnie brzmienie: art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
„W posiedzeniu stałego komitetu lub komitetu Rady Ministrów, na którym rozpatrywane są sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa, bierze udział przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”.

Proponowane brzmienie: art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
Proponuje się uchylenie tego ustępu, ponieważ możliwość udziału przedstawicieli różnych organów, w tym Prezydenta RP.

Obecnie brzmienie: art. 22 ust. 1b. ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
„1.b. W posiedzeniu Rady Ministrów, na którym rozpatrywane są sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa, bierze udział przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”.

Proponowane brzmienie: 22 ust. 1b. ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
„1b. Prezes Rady Ministrów może zapraszać przedstawiciela Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do udziału w posiedzeniu Rady Ministrów, na którym są rozpatrywane sprawy dotyczące bezpieczeństwa i obronności państwa”.

Podsumowanie:

Zdaniem wnioskodawcy proponowane zmiany mają na celu „uelastycznienie” udziału Prezydenta RP w rządowym procesie legislacyjnym, uwzględniając zasadę podziału władz, kompetencje Prezydenta oraz formy współpracy przewidziane w Konstytucji.

Należy zauważyć, że nie jest to pierwszy przypadek, kiedy rząd zamierza ograniczyć rolę Prezydenta RP. Szerzej: Pominięcie w informowaniu Prezydenta RP oraz Biura Bezpieczeństwa Narodowego przez Premiera. Czy rząd polski przewiduje powszechną mobilizację wojskową?